VĂN HÓA - MẠCH NGUỒN BẤT TẬN CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM (KỶ NIỆM 80 NĂM NGÀNH VĂN HÓA 28/8/1945 – 28/8/2025)

         Từ thuở dựng nước và giữ nước, văn hóa đã là nền tảng tinh thần, ngọn đèn soi lối để dân tộc Việt Nam vượt qua bao bão giông lịch sử. Nếu chính trị, kinh tế là hình hài của quốc gia, thì văn hóa chính là linh hồn, là bản sắc để nhận diện một dân tộc. Trải qua tám thập kỷ, kể từ khi ngành Văn hóa ra đời (28/8/1945 – 28/8/2025), chúng ta càng thấm thía rằng văn hóa không chỉ là di sản của quá khứ, mà còn là sức mạnh nội sinh để đất nước vững bước đi lên.

         Tám mươi năm qua, văn hóa Việt Nam như một dòng suối ngầm chảy mãi trong tâm hồn dân tộc. Dòng chảy ấy âm thầm gội rửa từng chặng đường lịch sử, nuôi dưỡng tình yêu quê hương, bồi đắp niềm tự hào và hun đúc bản lĩnh con người Việt Nam. Văn hóa hiện hữu trong những mái đình cổ kính, trong tiếng trống hội làng, trong điệu hò câu hát, và cả trong nhịp sống đời thường của mỗi người dân bình dị. Ở đó, văn hóa không chỉ là những giá trị vật thể hay phi vật thể, mà là hơi thở, là nhịp tim, là ánh sáng soi đường để dân tộc ta kiêu hãnh tiến lên.

         Ngược dòng ký ức, ta nhớ lại những năm tháng gian lao của kháng chiến. Giữa tiếng bom đạn, văn nghệ sĩ vẫn say sưa sáng tác, những câu hò, khúc hát vang lên từ tiền tuyến đến hậu phương. Văn hóa trở thành vũ khí tinh thần, khơi dậy niềm tin và nghị lực, để dân tộc vượt qua máu lửa, đi tới hòa bình. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, văn hóa đã trở thành ngọn cờ dẫn lối trong những ngày gian khó. Trong công cuộc đổi mới, văn hóa tiếp tục là nguồn sức mạnh, gieo vào lòng người niềm tin đổi thay, khát vọng xây dựng một xã hội phồn vinh, văn minh.

         Mỗi con người làm văn hóa, từ nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, cán bộ ngành đến những hạt nhân cộng đồng nơi làng quê, đều là những “người giữ lửa”. Họ cần mẫn, âm thầm nhưng bền bỉ gìn giữ kho tàng di sản quý báu, làm nên diện mạo tinh thần của dân tộc. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh để phát triển đất nước bền vững”, khơi dậy ý thức trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa. Họ không chỉ giữ cho ngọn lửa truyền thống cháy sáng, mà còn gieo thêm niềm tin, khát vọng và sáng tạo, nối dài sợi chỉ đỏ qua từng thế hệ.

         Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, văn hóa mang sứ mệnh thiêng liêng. Đó là bản sắc khẳng định bản lĩnh Việt Nam, đồng thời là cây cầu nối tình hữu nghị, đưa hình ảnh đất nước và con người Việt đến gần hơn với bạn bè năm châu. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Văn hóa càng phải đi trước một bước, soi đường, dẫn dắt, bồi đắp bản lĩnh, củng cố niềm tin, hình thành năng lực mềm quốc gia”. Qua đó, khẳng định vai trò của văn hóa trong việc nâng cao vị thế quốc gia, không chỉ bằng kinh tế hay quân sự, mà còn bằng trí tuệ, lòng nhân ái và bản sắc riêng biệt được tôi luyện qua hàng ngàn năm.

         Mỗi tác phẩm nghệ thuật, mỗi công trình văn hóa, mỗi hành vi đẹp trong đời sống chính là những “đại sứ” thầm lặng của dân tộc. Một ca khúc hay, một bộ phim giàu cảm xúc, một lễ hội rực rỡ sắc màu hay một làng nghề truyền thống đều có thể trở thành cầu nối văn hóa, đưa bạn bè thế giới đến gần hơn với Việt Nam. Đó cũng là lý do vì sao đầu tư cho văn hóa chính là đầu tư cho tương lai, cho nguồn lực tinh thần của đất nước.

         Ngày nay, công nghệ số mở ra không gian mới, văn hóa cũng khoác lên mình tấm áo hiện đại. Những bảo tàng số, thư viện số, các chương trình nghệ thuật trực tuyến, không gian sáng tạo… giúp văn hóa Việt Nam vượt qua giới hạn về không gian và thời gian, chạm tới nhiều trái tim hơn, đặc biệt là thế hệ trẻ. Đó là sự tiếp nối tất yếu, minh chứng cho sức sống bền bỉ, khả năng thích ứng mạnh mẽ của văn hóa trong dòng chảy toàn cầu.

         Dẫu thời đại có thay đổi thế nào, cốt lõi vẫn là con người – trung tâm sáng tạo và cũng là đối tượng thụ hưởng của văn hóa. Văn hóa không chỉ sống trong di tích cổ, trên sân khấu hay trong sách vở, mà còn hiện diện trong trái tim mỗi người. Văn hóa có mặt trong nụ cười thân thiện, trong lời chào đằm thắm, trong từng con đường quê in dấu chân cần mẫn. Văn hóa sống trong cách chúng ta ứng xử, trong tình nghĩa cộng đồng, trong khát vọng vươn lên cùng nhau.

         Tám mươi năm truyền thống là một chặng đường đáng tự hào, để hôm nay mỗi chúng ta thêm trân trọng giá trị văn hóa, thêm biết ơn những thế hệ đi trước đã dày công vun đắp. Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa không chỉ là dịp nhìn lại hành trình vẻ vang, mà còn là lời hiệu triệu sâu sắc: hãy tiếp tục giữ gìn và thắp sáng ngọn lửa văn hóa Việt Nam trong từng trái tim, từng mái ấm, từng cộng đồng. Bởi chỉ khi văn hóa thật sự tỏa sáng, dân tộc ta mới có thể bước đi vững vàng, tự tin trên con đường hội nhập và phát triển bền vững./.

         Trần Thanh Tâm